Pytanie nadesłane do redakcji
Gdzie się zgłosić i jak postępować, gdy chory na schizofrenię paranoidalną nie chce już chodzić na wizyty u psychiatry, bo uważa, że jest już zdrowy?
Odpowiedziała
dr n. med. Joanna Borowiecka-Karpiuk
specjalista psychiatra
Centrum Dobrej Terapii
W świetle obowiązującej w Polsce Ustawy o Ochronie Zdrowia Psychicznego osoba chorująca psychicznie ma prawo do wyrażenia zgody na leczenie psychiatryczne i poza ściśle określonymi przesłankami, które opiszę poniżej, nie można jej bez tej zgody leczyć.
Jeśli jednak zachodzą przesłanki z art. 23 lub 29 tej Ustawy, osoba chorująca może być bez swojej zgody przyjęta i leczona w szpitalu psychiatrycznym. Według art. 23 omawianej Ustawy dana osoba może być w trybie nagłym przyjęta do szpitala psychiatrycznego, jeśli z powodu choroby psychicznej zagraża bezpośrednio swojemu życiu, życiu lub zdrowiu innych osób. Natomiast według art. 29 Ustawy dana osoba może być przyjęta do szpitala psychiatrycznego w trybie wnioskowym z decyzji Sądu Rodzinnego, jeśli nie jest w stanie samodzielnie zaspokajać swoich podstawowych potrzeb życiowych, a leczenie w szpitalu psychiatrycznym może przynieść poprawę jej stanu zdrowia oraz osoba, której dotychczasowe zachowanie wskazuje na to, że nieprzyjęcie jej do szpitala psychiatrycznego spowoduje znaczne pogorszenie jej stanu zdrowia. Wniosek do Sądu może złożyć np. rodzina pacjenta lub MOPS sprawujący nad nim opiekę.
Także w przypadku, kiedy zachodzą przesłanki do ubezwłasnowolnienia całkowitego danej osoby chorującej i nie jest ona w stanie wyrazić swojej zgody lub jej braku na leczenie, nadzór nad jej leczeniem przejmuje ustanowiony przez Sąd Rodzinny jej opiekun prawny.
Jeśli jednak nie zachodzi żadna z wyżej wymienionych przesłanek ani nie skutkuje motywowanie przez najbliższą rodzinę danej osoby do podjęcia odpowiedniego leczenia, nie ma możliwości jej leczenia psychiatrycznego bez jej zgody. Można tu jednak rozważyć jeszcze jedną możliwość, która w praktyce w przypadku pacjentów unikających z powodu choroby psychicznej wizyt u psychiatry w gabinecie, czy przychodni zdrowia psychicznego, stosunkowo często się sprawdza. Warto podjąć z osobą chorującą rozmowy, czy, pomimo że jak wynika z pytania „nie chce już chodzić na wizyty u psychiatry”, nie wyraziłaby zgody na wizytę lekarza psychiatry w domu. Jeśli pacjent na taką wizytę i ewentualne dalsze wizyty domowe lekarza psychiatry celem objęcia adekwatnym leczeniem psychiatrycznym wyrazi zgodę, należy wtedy zwrócić się do Zespołu Leczenia Środowiskowego (ZLŚ) właściwego dla danego miejsca zamieszkania. Jeśli pacjent zostanie zakwalifikowany do takiego leczenia, poza leczeniem psychiatrycznym w warunkach domowych, może otrzymać także możliwość podjęcia np. psychoterapii. W uzasadnionych przypadkach pomocą psychologiczną w ramach ZLŚ może być także objęta rodzina pacjenta.
