Pytanie nadesłane do redakcji
Mój wujek ma 57 lat. Zauważyłem u niego pewne specyficzne, niewystępujące wcześniej zachowania. Otóż na większość zadawanych pytań reaguje od razu i w sposób bardzo mechaniczny. Kiedy opowiadam mu o czymś, od razu mówi na przykład „Nie do wiary!” albo „No co ty?”, a potem nie odnosi się do tego, o czym mówiłem. Ma się wrażenie, że po prostu nie słucha. Jednocześnie wiem, że ma dobre intencje. Kiedy rozmawiamy, nigdzie się nie spieszy, nie jest „w dwóch miejscach jednocześnie”, teoretycznie mógłby skupić się na rozmowie. Niestety to zachowanie sprawia, że każda rozmowa szybko się kończy, bo nie rozwija się naturalnie. Wujek jest bardzo inteligentnym człowiekiem, prowadzi swoją firmę, chodzi na kursy rozwijające jego specjalizację, świetnie gotuje, dba o ogród, majsterkuje. Lecz podczas rozmowy ma się wrażenie, że nie rozumie, mówi swoje i nie angażuje się, nie koncentruje na rozmowie. Czasami w abstrakcyjnej sytuacji, np. gdy ktoś zamieni przypadkowo czyjeś imię, wujek wydaje się bardzo zagubiony. Długą chwilę zajmuje mu odróżnienie fikcji od rzeczywistości. Czasem przeżywa na nowo sytuację, o której już rozmawialiśmy. Udaje zdziwienie albo rzeczywiście jest zdziwiony, kiedy mówię mu drugi raz to samo. Rozmawiamy o czymś długo, a kiedy pytam „Co o tym myślisz?”, odpowiada „O czym?” Po chwili już znowu sobie przypomina, potrafi przywołać tę rozmowę. Czy te objawy świadczą o chorobie Alzheimera? A może to wpływ stresu?
Pozdrawiam i dziękuję za odpowiedź, Mikołaj, Toruń
Odpowiedziała
dr n. med. Joanna Borowiecka-Karpiuk
specjalista psychiatra
Centrum Dobrej Terapii
W omawianej sytuacji ze względu na postrzegane przez Pana wyraźne zmiany zachowania Pana wujka, jego sposobu myślenia i komunikowania się, które jednocześnie w Pana poczuciu nie są dla niego typowe i budzą Pana wyraźny niepokój, zalecana byłaby konsultacja psychiatryczna. Jej celem byłoby pełne rozeznanie stanu zdrowia psychicznego Pana wujka i ocena, czy wskazana jest dalsza profesjonalna pomoc. Wymaga to uzyskania szeregu dodatkowych informacji, m.in. na temat aktualnej sytuacji życiowej Pana wujka, sytuacji rodzinnej, relacji z innymi najbliższymi osobami, jego rolach i formach uczestniczenia w tych relacjach, szerszego rozeznania jego sytuacji zawodowej, możliwości wywiązywania się ze zobowiązań zawodowych w stosunku do oczekiwań, rozeznanie w zakresie znaczących zmian i wydarzeń w ostatnim okresie życia oraz ich ewentualnego związku z początkowym i obecnym okresem takiego zachowania się Pana wujka.
Po uzyskaniu tych informacji lekarz psychiatra oceni, czy dany sposób zachowania się, sposób myślenia i przeżywania jest związany z aktualnymi wydarzeniami w życiu Pana wujka, w tym nadmiernie stresującymi sytuacjami i problemami, czy też raczej może być on związany z zaburzeniem stanu zdrowia psychicznego. Lekarz psychiatra zada szereg dodatkowych pytań diagnostycznych odnoszących się między innymi do zespołów otępiennych, zaburzeń depresyjnych czy lękowych. Dopyta także o ewentualnie współistniejące choroby somatyczne, w tym o zaburzenia czynności tarczycy, a także o ewentualnie zażywane leki. Bardzo istotna jest również informacja na temat jakości snu i odpoczynku, a także ewentualnie stosowanych przez niego używek, w tym alkoholu.
Po badaniu lekarz psychiatra zadecyduje o ewentualnych wskazaniach do konsultacji neurologicznej i dalszych specjalistycznych badań w tym zakresie oraz podejmie decyzję dotyczącą dalszej diagnostyki i profesjonalnej pomocy. Warto zwrócić uwagę, że w omawianej sytuacji wskazana byłaby także wizyta u lekarza rodzinnego w celu pełnej oceny stanu zdrowia somatycznego wuja.
