Czy można leczyć dysfunkcję ciała migdałowatego?
Anatomiczna struktura mózgu - ciało migdałowate - jest ściśle związane z naszymi emocjami. Słowo emocja jest trudne do jednoznacznej definicji i jest różnie rozumiane, najczęściej oznacza pozytywne lub negatywne odczucia wywołane określoną sytuacją. Emocje u człowieka odgrywają szczególną rolę, ponieważ są związane z różnymi formami zachowań społecznych. Człowiek porozumiewa się nie tylko za pomocą informacji zawartych w wypowiedziach, czy w tekście, ale także przy użyciu rozmaitych gestów, mimiki, zmiany tonu głosu. Człowiek rozpoznaje emocje występujące u innych, a także zdaje sobie sprawę, co dla otoczenia znaczą sygnały emocjonalne idące od niego. Ciało migdałowate odgrywa kluczową rolę w zachowaniach i pamięci opartej na skojarzeniach emocjonalnych, jest częścią układu limbicznego znajdującego się w płacie skroniowym.
Badanie czynnościowe rezonansu magnetycznego mózgu u osób zdrowych, którym pokazywano filmy o bardzo negatywnym zabarwieniu emocjonalnym i filmy neutralne wykazało, że badani lepiej zapamiętali emocjonalne sceny z filmu, a podczas procesu przypominania występowało pobudzenie ciała migdałowatego w prawej półkuli mózgu. Dodatkowo, im lepsze było zapamiętanie i odtworzenie treści filmu, tym silniej było pobudzone ciało migdałowate. W tym badaniu stwierdzono, że największe znaczenia miała mimika i ton głosu.
Wykazano, że pacjenci z uszkodzeniem ciała migdałowatego mają zaburzoną zdolność do oceny mimiki twarzy, które wyrażają strach lub gniew. Ciało migdałowate także uczestniczy w ocenie emocji głosu, zwłaszcza gdy sygnalizują one negatywne emocje. Szczególny związek ciała migdałowatego z negatywnymi emocjami obserwowano podczas zaniepokojenia badanych w wykonywaniu zadań, które były trudne lub niemożliwe do rozwiązania przez badanego. Pacjenci z uszkodzeniem tego ciała mają sami trudności w wyrażaniu takich stanów, jak strach lub gniew. Przy obustronnym uszkodzeniu ciała migdałowatego podczas badania pacjent nie zapamiętuje opowiadania zawierającego wydarzenia związane z emocjami.
W bardzo rzadkiej, genetycznie uwarunkowanej chorobie skóry stwierdza się wybiórcze uszkodzenie ciała migdałowatego, w którym odkłada się wapń. W także bardzo rzadkim schorzeniu, zespole Klüvera i Bucy’ego, który wynika z uszkodzenia płatów skroniowych, a także ich połączeń z ciałem migdałowatym i korą wzrokową obserwuje się szereg objawów, które odnosi się do uszkodzenia tej struktury.
W zespole Klüvera i Bucy’ego występują następujące objawy: zmiana nawyków żywieniowych w kierunku bulimii (tzw. wilczy głód), nadmierna pobudliwość seksualna, nierozpoznawanie znanych obiektów oraz wkładanie do ust przedmiotów w celu ich poznania (tzw. postrzeganie przez usta), zanik strachu, labilność emocjonalna. Do rozpoznania tego zespołu nie jest konieczne występowanie wszystkich objawów. Zespół ten rozwija się w przebiegu uszkodzenia płatów skroniowych po urazie czaszkowo-mózgowym, usunięciu guzów mózgu zlokalizowanych w linii przyśrodkowej czy dysfunkcji wynikającej z niedokrwienia, zapalenia mózgu (zwłaszcza opryszczkowego zapalenia mózgu), w uszkodzeniu mózgu w przebiegu nowotworów.
Postępowanie w przypadkach dysfunkcji ciała migdałowatego zależy od stwierdzonej przyczyny takiego uszkodzenia.
Piśmiennictwo:
Kwiatkowski S., Starowicz A., Milczarek O., Kułaga A.: Pourazowy zespół Klüvera-Bucy’ego - opis i porównanie dwóch przypadków klinicznych. Psychiatria Polska 2010; 3: 371-380.Strelau J., Doliński D.: Psychologia Akademicka, t.2. Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2010.
